Nhận biết những dấu hiệu, biểu hiện, triệu chứng của viêm da cơ địa

Nhận biết sớm các triệu chứng điển hình và các biểu hiện lâm sàng của viêm da cơ địa sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị, kiểm soát bệnh và hạn chế tái phát. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp 10 triệu chứng của viêm da cơ địa thường gặp nhất, kèm theo phân tích chi tiết từng biểu hiện, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh da liễu phiền toái này.

Viêm da cơ địa là gì?

Viêm da cơ địa (hay còn gọi là chàm thể tạng) là một bệnh viêm da mạn tính, có tính chất tái phát, thường liên quan đến cơ địa dị ứng. Bệnh gây ra các triệu chứng như ngứa dữ dội, da khô, mẩn đỏ, nổi mụn nước, và có thể tiến triển thành da dày sạm, nứt nẻ nếu kéo dài. Viêm da cơ địa thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành, và có xu hướng di truyền trong gia đình.

10 Dấu hiệu, biểu hiện, triệu chứng của viêm da cơ địa thường gặp

1. Ngứa – Triệu chứng nổi bật nhất

Ngứa là dấu hiệu kinh điển và phổ biến nhất ở người mắc viêm da cơ địa, xuất hiện trong gần như 100% các trường hợp. Đây không chỉ là biểu hiện đầu tiên mà còn là yếu tố duy trì và làm nặng thêm bệnh lý.

Cảm giác ngứa thường rất dữ dội, đặc biệt tăng lên vào ban đêm, khi thời tiết hanh khô hoặc thay đổi đột ngột. Người bệnh càng gãi thì càng cảm thấy ngứa nhiều hơn, dẫn đến vòng xoắn bệnh lý:

Ngứa → Gãi → Tổn thương da → Ngứa nặng hơn.

Việc gãi liên tục không chỉ làm da trầy xước, chảy máu, dễ nhiễm khuẩn mà còn khiến người bệnh mất ngủ kéo dài, giảm chất lượng cuộc sống, và dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu. Ở trẻ em, ngứa dữ dội còn khiến trẻ quấy khóc, chậm lớn, ảnh hưởng đến phát triển thể chất và tâm lý.

Do đó, kiểm soát cơn ngứa là ưu tiên hàng đầu trong điều trị viêm da cơ địa, nhằm ngăn ngừa các biến chứng tiếp theo.

2. Da khô (xerosis)

Da khô là một trong những biểu hiện phổ biến và đặc trưng ở người mắc viêm da cơ địa, gặp ở khoảng 80–90% trường hợp. Đây là hậu quả của suy giảm hàng rào bảo vệ da, khiến da không giữ được độ ẩm tự nhiên.

Biểu hiện rõ rệt là da trở nên sần sùi, bong tróc, xuất hiện vảy trắng li ti, có thể cảm thấy ráp tay khi chạm vào. Tình trạng khô này không chỉ xuất hiện ở các vùng đang bị tổn thương, mà còn lan rộng ra vùng da lành – đặc biệt thường gặp ở tay, chân, mặt và lưng.

Làn da khô sẽ trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân bên ngoài, dễ bị kích ứng khi tiếp xúc với xà phòng, nước nóng, gió lạnh hoặc bụi bẩn. Chỉ cần gãi nhẹ cũng có thể gây trầy xước, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, kéo theo nhiều biến chứng.

Vì vậy, việc duy trì độ ẩm cho da là một phần không thể thiếu trong điều trị và phòng ngừa tái phát viêm da cơ địa.

3. Mẩn đỏ (hồng ban)

Mẩn đỏ, hay còn gọi là hồng ban, là một trong những dấu hiệu sớm và điển hình của viêm da cơ địa, đặc biệt trong giai đoạn cấp tính. Triệu chứng này xuất hiện ở khoảng 70–90% người bệnh, thường đi kèm với ngứa và khô da.

Các vùng da tổn thương sẽ trở nên đỏ lên rõ rệt, có thể lan tỏa hoặc khu trú ở một vị trí nhất định như má, khuỷu tay, khoeo chân hoặc cổ. Tùy mức độ viêm, các mảng đỏ có thể có ranh giới rõ hoặc mờ nhạt, và đôi khi kèm theo sưng nhẹ, nóng rát.

Hồng ban thường là biểu hiện đầu tiên khi bệnh bùng phát trở lại hoặc khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như dị nguyên (bụi, thức ăn, chất tẩy), thời tiết hanh khô, hoặc căng thẳng kéo dài.

Việc nhận biết mẩn đỏ từ sớm giúp người bệnh can thiệp kịp thời, tránh chuyển sang giai đoạn mụn nước hoặc bội nhiễm.

4. Mụn nước, tiết dịch (giai đoạn cấp)

Trong giai đoạn cấp tính của viêm da cơ địa, nhiều bệnh nhân xuất hiện mụn nước nhỏ li ti, là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm đã tiến triển mạnh hơn. Triệu chứng này xuất hiện ở khoảng 40–60% trường hợp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ hoặc người có làn da nhạy cảm.

Các mụn nước thường mọc thành từng cụm nhỏ, có thể nổi trên nền da đỏ, chứa dịch trong. Khi gãi hoặc chà xát, mụn nước dễ vỡ ra, gây rỉ dịch và để lại vùng da ẩm ướt. Sau đó, dịch tiết khô lại sẽ hình thành vảy tiết màu vàng hoặc nâu, dễ nhầm với nhiễm trùng nếu không theo dõi kỹ.

Vùng da tiết dịch thường dễ bị kích ứng hơn, tăng nguy cơ bội nhiễm do vi khuẩn nếu không được chăm sóc đúng cách. Ở trẻ em, các mụn nước có thể lan rộng và gây khó chịu kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Việc kiểm soát tốt triệu chứng mụn nước và rỉ dịch đòi hỏi sự kết hợp giữa thuốc bôi chống viêm, sát khuẩn nhẹ và hạn chế tối đa việc gãi hay chà xát vùng tổn thương.

5. Lichen hóa – Da dày sạm (mạn tính)

Lichen hóa là hiện tượng da trở nên dày, sậm màu và thô ráp, thường xuất hiện ở những người mắc viêm da cơ địa mạn tính hoặc bệnh kéo dài nhiều đợt tái phát. Triệu chứng này gặp ở khoảng 60–80% trường hợp bệnh lâu năm.

Nguyên nhân chính của lichen hóa là do người bệnh gãi hoặc cọ xát liên tục trên vùng da ngứa trong thời gian dài. Hành động này kích thích da tăng sản biểu bì, khiến da tăng sừng, dày lên rõ rệt. Bề mặt da lúc này sẽ có cảm giác cứng, nhăn nheo, nổi rõ vân da giống như da voi, kèm theo sắc tố sẫm màu hơn bình thường.

Các vị trí thường bị lichen hóa bao gồm: cổ, gáy, khuỷu tay, đầu gối, khoeo chân – những nơi dễ bị gãi và cử động nhiều.

Lichen hóa không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn làm da dễ tổn thương hơn, kéo dài thời gian điều trị và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Do đó, kiểm soát ngứa và hạn chế gãi là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa tình trạng này.

6. Nứt nẻ, rớm máu

Nứt nẻ da là một triệu chứng thường gặp trong giai đoạn mạn tính của viêm da cơ địa, đặc biệt khi da khô kéo dài không được dưỡng ẩm đầy đủ. Tình trạng này xuất hiện ở khoảng 30–50% người bệnh, phổ biến nhất ở các vị trí thường xuyên vận động hoặc chịu ma sát như lòng bàn tay, bàn chân, khớp ngón tay, khớp gối.

Da khô nứt gây cảm giác căng tức, đau rát, đặc biệt khi co duỗi tay chân. Các vết nứt có thể sâu đến lớp hạ bì, dẫn đến chảy máu, rỉ dịch và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Khi vùng nứt bị viêm, người bệnh sẽ thấy sưng tấy, nóng đỏ, thậm chí có thể sốt nếu nhiễm trùng lan rộng.

Ở trẻ em, da nứt nẻ có thể gây quấy khóc do đau nhức; còn ở người lớn, tình trạng này ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt như cầm nắm, đi lại, làm việc…

Để phòng tránh, người bệnh cần duy trì độ ẩm cho da, tránh để da tiếp xúc trực tiếp với hóa chất mạnh và hạn chế cử động quá mức vùng da bị tổn thương trong giai đoạn bùng phát.

7. Thay đổi sắc tố da

Sau mỗi đợt viêm da cơ địa, vùng da bị tổn thương thường để lại dấu hiệu thay đổi sắc tố, tức là da trở nên sẫm màu (tăng sắc tố) hoặc sáng hơn bình thường (giảm sắc tố). Triệu chứng này gặp ở khoảng 20–40% bệnh nhân, đặc biệt là những người có làn da sẫm màu hoặc từng bị viêm kéo dài.

Tăng sắc tố thường xảy ra ở những vùng bị gãi nhiều, nơi da bị tổn thương nặng và lặp đi lặp lại. Trong khi đó, giảm sắc tố có thể xuất hiện khi lớp tế bào sinh sắc tố bị tổn thương hoặc mất cân bằng, khiến vùng da trở nên trắng hơn vùng xung quanh.

Dù không gây đau hay ngứa, nhưng sự thay đổi màu da ảnh hưởng lớn đến yếu tố thẩm mỹ, đặc biệt ở những vùng dễ thấy như mặt, cổ, tay. Tình trạng này có thể tự cải thiện dần theo thời gian, nhưng cũng có thể kéo dài nhiều tháng đến vài năm nếu không chăm sóc đúng cách.

Sử dụng kem dưỡng phục hồi, kem chống nắng và tránh gãi – cào trong giai đoạn viêm là cách tốt nhất để hạn chế biến đổi sắc tố da sau tổn thương.

8. Da dễ kích ứng với môi trường

Người mắc viêm da cơ địa thường có làn da nhạy cảm và dễ phản ứng quá mức với các yếu tố từ môi trường. Đây không phải là một triệu chứng riêng biệt, mà là một đặc tính đi kèm – nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ nặng nhẹ và tần suất tái phát của bệnh.

Làn da bị tổn thương hoặc khô ráp do viêm da cơ địa sẽ suy giảm hàng rào bảo vệ, dẫn đến khả năng tự bảo vệ trước các tác nhân bên ngoài như:

• Thời tiết hanh khô, lạnh hoặc nóng đột ngột

• Khói bụi, ô nhiễm không khí

• Chất tẩy rửa mạnh, xà phòng, mỹ phẩm chứa cồn hoặc hương liệu

• Chất liệu vải cứng, len, sợi tổng hợp gây cọ xát da

Khi tiếp xúc với các yếu tố này, vùng da viêm có thể đỏ lên, ngứa nhiều hơn, nổi mẩn hoặc bong tróc mạnh, làm khởi phát hoặc làm nặng thêm đợt bùng phát bệnh.

Do đó, người bệnh cần tránh tối đa các yếu tố kích ứng, sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không chứa chất gây dị ứng và giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng.

9. Nhiễm trùng da thứ phát

Viêm da cơ địa khiến làn da trở nên yếu và dễ bị tổn thương, đặc biệt khi người bệnh gãi nhiều hoặc không chăm sóc đúng cách. Tình trạng này tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập, gây nên nhiễm trùng thứ phát – một biến chứng khá thường gặp, đặc biệt ở trẻ em.

Dấu hiệu nhiễm trùng thường bao gồm:

• Da sưng đỏ, nóng và đau

• Chảy mủ hoặc dịch vàng, có mùi hôi

• Vảy tiết dày, ẩm, đóng lớp

• Nổi mụn mủ li ti hoặc mụn viêm

• Trường hợp nặng có thể sốt nhẹ, mệt mỏi

Tác nhân thường gặp là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) – loại vi khuẩn có thể sống trên da người khỏe mạnh nhưng dễ gây bệnh trên da bị tổn thương. Ngoài ra, virus Herpes simplex cũng có thể gây eczema herpeticum – một biến thể nặng, lây lan nhanh và cần điều trị cấp cứu.

Nhiễm trùng thứ phát không chỉ làm kéo dài thời gian điều trị, mà còn gây nguy hiểm nếu lan rộng. Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi nhiễm, người bệnh nên đến cơ sở y tế sớm để được can thiệp bằng kháng sinh hoặc thuốc kháng virus phù hợp.

10. Rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi (gián tiếp)

Mặc dù không phải là triệu chứng trực tiếp trên da, nhưng rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi là hệ quả rất thường gặp ở người bị viêm da cơ địa – đặc biệt khi bệnh kéo dài và triệu chứng ngứa xảy ra nhiều vào ban đêm.

Cảm giác ngứa dữ dội, dai dẳng khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ hoặc thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm để gãi. Việc này dẫn đến:

• Thiếu ngủ kéo dài

• Giảm hiệu suất học tập, làm việc

• Tăng cảm giác mệt mỏi, cáu gắt, căng thẳng

• Suy giảm chất lượng sống tổng thể

Ở trẻ em, rối loạn giấc ngủ còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần, gây ra tình trạng quấy khóc, kém tập trung, biếng ăn. Trong một số nghiên cứu, người mắc viêm da cơ địa còn có nguy cơ tăng lo âu, trầm cảm nhẹ, do cảm giác bất tiện và mất tự tin với tình trạng da.

Vì vậy, việc kiểm soát cơn ngứa ban đêm bằng thuốc điều trị, chăm sóc da phù hợp, kết hợp liệu pháp tâm lý nếu cần thiết, là rất quan trọng để giúp người bệnh ngủ ngon và cải thiện chất lượng sống.

Viêm da cơ địa không chỉ đơn thuần là một bệnh ngoài da mà còn là một vấn đề sức khỏe mạn tính, ảnh hưởng đến thể chất, tâm lý và chất lượng sống lâu dài. Việc nhận biết sớm các triệu chứng điển hình như ngứa, khô da, mẩn đỏ hay lichen hóa sẽ giúp người bệnh chủ động điều trị sớm, hạn chế biến chứng và kiểm soát tốt bệnh trong cuộc sống hàng ngày.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp các dấu hiệu nghi ngờ viêm da cơ địa, đừng chủ quan hay tự ý điều trị tại nhà. Việc thăm khám sớm và áp dụng liệu trình chăm sóc da đúng cách là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả, bền vững.

---

Skinoo – Đồng hành cùng làn da nhạy cảm

Với triết lý “hiểu làn da, nuôi dưỡng từ gốc”, Skinoo cung cấp giải pháp chăm sóc da chuyên biệt dành riêng cho người có làn da dễ kích ứng, viêm da cơ địa và cơ địa dị ứng.
Tìm hiểu sản phẩm dịu nhẹ – lành tính – đã kiểm nghiệm lâm sàng tại Skinoo để bắt đầu hành trình phục hồi làn da khỏe mạnh ngay hôm nay.

Hãy để Skinoo đồng hành cùng bạn trên hành trình xây dựng một làn da khỏe mạnh, mịn màng và rạng rỡ, bất kể bạn thuộc loại da nào hay đang trong giai đoạn chăm sóc nào. Skinoo – dịu nhẹ từ thiên nhiên, phục hồi cho mọi làn da.

CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI ALTACO

• Hotline: 0963 062 905
• Fanpage: Skinoo
• Địa chỉ: 22 TTTM Le Parc, Gamuda Land, Hoàng Mai, Hà Nội

Đội ngũ chuyên gia Skinoo luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn để lựa chọn giải pháp chăm sóc da phù hợp và an toàn nhất.

Skinoo – Da khỏe là Da đẹp!